woordenboek

Een woordenboek met veelgebruikte termen binnen de organisatie van de gemeente Almelo.

registraties

Authentieke registratie

Een kwalitatief hoogwaardig en met expliciete garanties voor de borging van die kwaliteit omkleed bestand van, gezien het geheel van wettelijke taken, vitale en/of veelvuldig en om uiteenlopende redenen benodigde gegevens over personen, instellingen, zaken, verrichtingen of gebeurtenissen, dat bij wet als de enig officieel erkende registratie voor de betreffende gegevens is aangemerkt en dat in het gehele land verplicht wordt gebruikt door alle overheidsinstanties, alsook zo mogelijk door private organisaties, tenzij het gebruik om zwaarwegende redenen zoals privacybescherming expliciet is uitgesloten.

Niet authentieke registratie

Een niet-authentiek gegeven is een gegeven dat niet bij of krachtens de wet als authentiek is aangemerkt in een basisregistratie.

Aangehaakte gegevens

Basisgegevens zijn afkomstig uit de landelijk vastgestelde basisregistraties. Aangehaakte gegevens zijn in het RSGB opgenomen aanvullende gegevens die afkomstig zijn uit binnengemeentelijke bronnen. We zullen de term aangehaakte gegevens verder niet gebruiken binnen het uitwerken van alles met betrekking tot gegevens.

Basisregistratie

Een bij wet geregeld register waarin authentieke gegevens zijn opgenomen. Een afnemer kan voor zijn taakuitoefening een authentiek gegeven uit de basisregistratie gebruiken alsof deze het gegeven zelf heeft verzameld.

Kernregistratie

Kernregistraties zijn gegevensverzamelingen die binnen de gemeentelijke organisatie (of binnen een keten) op meerdere plaatsen worden gebruikt en die door het management/directie/college als zodanig zijn aangemerkt.

Sectorale registratie

Sectorale gegevens zijn domein specifieke gegevens welke, al dan niet gecombineerd met andere gegevens, door meerdere afnemers gebruikt worden. Per sector/domein wordt bepaald wat de inhoud van de sectorale set van gegevens is.

Taakspecifieke registratie

Taakspecifieke gegevens zijn gegevens die van belang zijn binnen de afhandeling van één bepaalde taak of proces. Deze gegevens worden niet meervoudig gebruikt en zijn niet relevant voor afnemers.

Landelijk stelsel

De basisregistraties (landelijk en bij wet vastgesteld) en de kernregistraties (gemeentelijk en door college vastgesteld) maken deel uit van een (landelijk) stelsel. Dit betekent dat gegevens éénmalig worden ingewonnen voor meervoudig gebruik. Dit maakt het uitwisselen en combineren van gegevens mogelijk.

basisregistraties

BAG

De BAG (Basisregistratie Adressen en Gebouwen) bevat gemeentelijke basisgegevens van alle adressen en gebouwen in een gemeente. Kopieën van al deze gegevens zijn verzameld in een Landelijke Voorziening (BAG LV). Het Kadaster beheert de BAG LV en stelt de gegevens beschikbaar aan organisaties met een publieke taak, instellingen, bedrijven en particulieren. De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is systeemverantwoordelijk voor de BAG.

BGT

De Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) is een digitale kaart van Nederland waarop gebouwen, wegen, waterlopen, terreinen en spoorlijnen eenduidig zijn vastgelegd. De kaart is op 20 centimeter nauwkeurig en bevat veel details, zoals je die in de werkelijkheid ook ziet. Denk aan bomen, wegen en gebouwen. Kortom: de inrichting van de fysieke omgeving.

BRK

De basisregistratie Kadaster bestaat uit de kadastrale registratie en de Kadastrale Kaart. Veel afnemers gebruiken de kadastrale gegevens als basis voor hun eigen werkprocessen. Het Kadaster fungeert dus eigenlijk al lange tijd als basisregistratie. De producten van het Kadaster blijven beschikbaar via Mijn Kadaster en de andere kanalen. Met andere basisregistraties zullen directe koppelingen worden gelegd om ook gegevens van andere registraties op te kunnen nemen in de kadastrale registratie en op kadastrale producten.

BRO

Grote opgaven als energietransitie, klimaatadaptie, woonopgave en economische groei, hebben enorme impact op de directe leefomgeving - niet alleen boven, maar ook ónder de grond. Al deze opgaven hebben te maken met het gebruik van de ondergrond. Niet alles kan op dezelfde plek. Het is dus essentieel om een ruimtelijk en integraal inzicht te krijgen in de ondergrond, voor goed beleid en beheer. Fundament hiervoor zijn eenduidige, betrouwbare data en informatie over de ondergrond van Nederland. Daarom wordt gewerkt aan de Basisregistratie Ondergrond (BRO) op basis van de Wet Bro. Deze is op 1 januari 2018 in werking getreden en verplicht bronhouders om bodem- en ondergrondgegevens digitaal aan te leveren en te gebruiken. Tot 2022 worden de gegevens in de BRO stap voor stap uitgebreid.

BRP

De Basisregistratie Personen (BRP) is de basisregistratie voor persoonsgegevens binnen het stelsel van basisregistraties. De Nederlandse overheid gebruikt de gegevens die in de BRP worden geregistreerd. Het gaat daarbij onder andere om naam, geboortedatum, geboorteplaats, verblijfplaats en familierelaties. Er zijn ook andere organisaties die de gegevens in de BRP gebruiken, zoals pensioenfondsen en onderzoeksinstellingen.

BRT

De basisregistratie Topografie bestaat uit digitale topografische bestanden op verschillende schaalniveaus (schaal: 1:10.000, 1:50.000, 1:100.000, 1:250.000, 1:500.000 en 1:1.000.000). Het Kadaster is houder van de Basisregistratie Topografie (BRT). Deze verzameling topografische bestanden is beschikbaar als open data. Dat betekent dat het Kadaster deze gegevensbestanden kosteloos en met minimale leveringsvoorwaarden ter beschikking stelt.

HR

Het Handelsregister is de basisregistratie waarin alle bedrijven en rechtspersonen ingeschreven staan. Alle andere organisaties die deelnemen aan het economisch verkeer staan ook in dit register. Dit geeft rechtszekerheid bij het zakendoen. De overheid gaat de basisregistratie verplicht gebruiken. Een gemeente moet bijvoorbeeld het Handelsregister raadplegen als zij gegevens over een bedrijf zoekt.

WOZ

De gegevensverzameling voor de Basisregistratie WOZ bestaat uit diverse gegevens die nodig zijn om deze waarde aan zowel een onroerende zaak te relateren als aan een belanghebbende. "Vastgestelde waarde" (WOZ-waarde), een BAG-adres en de koppeling aan kadastrale percelen en/of adressen en aan BAG verblijfsobjecten, standplaatsen, ligplaatsen en/of panden.

BRI

In de Basisregistratie Inkomen staat het verzamelinkomen of het belastbaar jaarloon van iedereen die aangifte inkomstenbelasting doet. Overheidsorganisaties gebruiken de BRI om toeslagen, subsidies of uitkeringen te bepalen. Het inkomen dat is opgenomen in de BRI, heet het geregistreerd inkomen. Het geregistreerd inkomen (van het voorgaande jaar) is te raadplegen op MijnOverheid.

BRV

In de Basisregistratie Voertuigen (BRV) staan gegevens van voertuigen, kentekenbewijzen en personen aan wie het kentekenbewijs is afgegeven. Uit de registratie verstrekt de RDW (Dienst Wegverkeer) informatie aan overheden, burgers en bedrijven.

sectorale registraties

Samenhangende Objecten Registratie (SOR)

Dit is een uniforme registratie waaraan wordt gewerkt vanuit het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en de Vereniging Nederlandse gemeenten (VNG). De Samenhangende Objecten Registratie (SOR) wordt een landelijk uniforme registratie met daarin basisgegevens over objecten in de fysieke werkelijkheid. Daaronder verstaan we objecten die in het terrein zichtbaar zijn, zoals gebouwen, wegen, water, spoorlijnen en bomen, terreindelen, aangevuld met enkele (registratieve) objecten als woonplaatsen, gemeentegrenzen en openbare ruimten. In de objectenregistratie gaan in ieder geval de objecten van de BAG en de BGT. Daarnaast is het de bedoeling dat ook het gedeelte van de WOZ-administratie waarin objectgegevens zijn opgenomen en een aantal basisgegevens uit aanpalende registraties in de objectenregistratie worden opgenomen. Met de SOR wordt beoogd om meer samenhang aan te brengen in het informatiebeheer tussen de verschillende objecttypen en de eigenschappen die daarover worden bijgehouden.

statistische gegevens

Big data

Datasets die te groot en te weinig gestructureerd zijn om met reguliere databasemanagementsystemen te worden onderhouden. De gegevens hebben een direct of indirect verband met privégegevens van personen (Gartner).

Geo-informatie

Informatie met een locatie. Het gaat hierbij om een verwijzing naar een plek op onze aardbol met een x en een y component. ‘Geo’ is de afkorting voor geografisch, dus ruimtelijk. Dit kan een fysiek object zijn, zoals een huis, kantoor, bos of rivier. Daarnaast is een administratieve eenheid, zoals bijvoorbeeld een gemeente of een postcodegebied ook geo. De term Geo kan ook gaan om vluchtige informatie zoals sensormetingen op een bepaalde plek.

Object

Een tastbaar iets in de werkelijkheid, zoals daarnaar gekeken wordt vanuit een bepaald domein.

Objectgegevens

Objectgegevens zijn de objectief waarneembare neerslag of registratie van feiten op een bepaald medium, zodanig dat deze gegevens uitgewisseld en voor langere tijd bewaard kunnen worden. Dat kan op papier, in digitale vorm, et cetera. Met deze gegevens wordt een model (een selectief deel dus) van de werkelijkheid vastgelegd in de tijd.

systemen

projecten

CORE

De Centrale objectenregistratie (CORE) is een assetinformatiesysteem met informatie over objecten in de buitenruimte. In de CORE zal alle objectinfomatie, ook wel assetinformatie, in 1 centraal systeem beheerd worden. Met de CORE willen overheden toewerken naar de samenvoeging van gegevens in één fysieke omgeving waarin alle gegevens van een asset beschikbaar zijn zoals ze nu beschikbaar zijn in de informatiemodellen IMBOR, IMGeo, IMKL, BRO, BAG, BRK. De CORE-objectenregistratie is niet iets nieuws, maar een samenvoeging van wat er al is. Het brengt alle modellen samen in één datalaag. Hiermee wordt voldaan aan de "Common Ground" gedachte: een ontkoppelde datalaag, geen maatwerk meer en de basisgegevens voor het object is bij iedere organisatie hetzelfde.

IMBOR 2021

IMBOR vormt de basis van de centrale objectenregistratie, meer dan 90% van alle objectinformatie van de centrale objectenregistratie is binnen IMBOR beschikbaar. De nieuwste versie van IMBOR is daarentegen ook gemodelleerd volgens de laatste richtlijnen voor het vastleggen van informatiemodellen (NEN2660).

privacy/beveiliging

Bijzondere persoonsgegevens

Persoonsgegevens die door hun aard bijzonder gevoelig zijn, Onder deze gegevens vallen ook genetische gegevens en biometrische gegevens als deze herleidbaar zijn tot een persoon. We noemen deze gegevens bijzondere persoonsgegevens (AVG: bijzondere categorieën van persoonsgegevens). Het is verboden om bijzondere persoonsgegevens te verwerken, tenzij er een wettelijke uitzondering is.

Gegevensleveringsovereenkomst

Om grip te houden op de gegevenshuishouding is het belangrijk om over levering en gebruik duidelijke afspraken te maken tussen (gegevens)leverancier en afnemer. De vastlegging van deze afspraken kan in de vorm van een Gegevens Levering Overeenkomst (GLO). De GLO is bedoeld voor reguliere leveringen, en niet voor eenmalige bevragingen of informatieaanvragen.

Persoonsgegevens

Alle informatie over een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon. Dit betekent dat informatie ofwel direct over iemand gaat, ofwel naar deze persoon te herleiden is. Gegevens over organisaties zijn geen persoonsgegevens volgens de AVG. Op gegevens van overleden personen is de AVG niet van toepassing.

Vertrouwelijke bedrijfsgegevens/informatie

Bedrijfsgegevens of informatie die niet voor openbaarheid bestemd is. Hieronder kunnen bijvoorbeeld financiële gegevens vallen.

Verwerkersoverenkomst

Met een verwerkersovereenkomst sluit de verwerkingsverantwoordelijke uit dat de andere partij de persoonsgegevens voor eigen doelen mag verwerken. Een gemeente mag alleen verwerkers inschakelen die voldoende garanties bieden dat zij aan de wettelijke vereisten voldoen.

documentatie

Mandaat

Opdracht of bevoegdheid om namens en onder verantwoordelijkheid van een ander zaken af te handelen. Gekozen vertegenwoordigers hebben ook een mandaat, namelijk van de kiezer.

methodes

Common Ground

Stappen in de richting van een open, transparante overheid waarbinnen met inachtneming van de privacyregels gegevens sneller en veiliger kunnen worden uitgewisseld, intern zowel als extern. Overheden hebben landelijk een beweging in gang gezet voor de stapsgewijze ontwikkeling van nieuwe, moderne, gezamenlijke informatievoorziening voor het uitwisselen van gegevens. De filosofie hierachter heet Common Ground. Het is geen van bovenaf opgelegde systeemwijziging, maar een beweging die samen met gemeenten werkt aan een stapsgewijze modernisering van de ICT-infrastructuur. En elke gemeente de kans biedt om in eigen tempo en op eigen voorwaarden de overstap te maken.

Datagedreven werken

Datagedreven werken is werken op basis van feiten uit de samenleving, die verzameld worden in de vorm van data, geanalyseerd worden naar informatie, samen met domeinkennis op de juist manier geïnterpreteerd worden naar bruikbare inzichten, en om op basis van deze inzichten een zo geïnformeerd mogelijk besluit te nemen wat een hogere waarde geeft voor de samenleving.

Datagedreven sturing

Sturingshandelen gebaseerd op het systematisch verzamelen, beheren, analyseren en interpreteren van data.

Informatiedienst

Het overdragen van kennis op het gebied van informatievoorzieningen en datagedreven werk. Bijvoorbeeld het geven van advies op het gebied van informatievoorziening en datagedreven werken, het geven van uitleg over het gebruik van informatieproducten.

technologie

Business intelligence

Het verzamelen van gegevens en het omzetten naar informatie. De informatie wordt geanalyseerd/gepubliceerd, teneinde beslissingsondersteunende informatie (intelligence) te verkrijgen.

Gegevensmanagement (Data governance)

Betreft het integraal en beheerst verwerken van gegevens in een organisatie zowel op strategisch tactisch als operationeel niveau met als doel de gewenste kwaliteit en beschikbaarheid te realiseren. Gegevensmanagement is het geheel van processen en producten dat betrekking heeft op de omgang van de gemeente met gegevens en is het fundament van de informatievoorziening (overzicht en control). Gegevensmanagement moet ervoor zorgen dat gegevens met de juiste betrouwbaarheid, op het juiste moment op de juiste plaats beschikbaar zijn.

Gegevensmagazijn (Data warehouse)

Gegevensplatform (Data platform)

Dataset

Een beschrijving van een verzameling van data van een data-eigenaar. Dit kan bijvoorbeeld één tabel met data zijn of een verzameling van tabellen met samenhangende data, bijvoorbeeld alle tabellen per jaar over de periode 2005-2016.

Databron

Een verwijzing naar de daadwerkelijke vindplaats van data die in de dataset wordt benoemd. Een dataset bevat één of meer databronnen. In het voorbeeld is er één databron in de vorm van één tabel met data of meerdere databronnen overeenkomend met het aantal tabellen per jaar.

Digital Twin

Een Digital Twin is een exacte virtuele kopie van de werkelijkheid. De behoefte hieraan komt voort vanuit de maakindustrie. Het is een combinatie van de elementen van de werkelijkheid aangevuld met de dynamiek van de werkelijkheid. Dus ook weersinvloeden, slijtage, etc. kunnen worden meegenomen in de Digital Twin. Dankzij het creëren van een digitale kopie van een gebouw, buitenruimte of object kan het ontwerp, de bouw en het onderhoud geoptimaliseerd worden. Het bouwen van een Digital Twin maakt het mogelijk om in elke stap analyses uit te voeren voor beheer en onderhoud van gebouwen en infrastructuur, wat het daadwerkelijke beheer en onderhoud efficiënter en effectiever maakt. Ook kan een gemeente met een digitale kopie van de echte wereld haar inwoners beter betrekken bij het maken van plannen voor bijvoorbeeld de openbare ruimte en de ontwikkelingen van gebouwen en andere objecten daarin.

Kunstmatige intelligentie

Een overkoepelende term voor systemen of machines die de menselijke intelligentie nabootsen. Wordt ook Artificial Intelligence (AI) genoemd (oracle.com).

Machine learning

Een vorm van kunstmatige intelligentie (AI) die gericht is op het bouwen van systemen die van de verwerkte data kunnen leren of bruiken om beter te presteren.

Informatieproduct

Een digitaal product dat informatie aanbiedt aan een gebruiker. Dit kan bestaan uit 1 of meer informatie-elementen die zich bevinden in de waardeketen van de organisatie, in de vorm van een rapportage of dasboard in Cognos, een bestand (xls, pdf) of een kaart die online wordt aangeboden.

Monitoring

Het analyseren gegevens die een beeld geven van het (recente) verleden.

Real-time monitoring

Het analyseren van gegevens die een beeld geven van de actuele situatie.

Voorspellende analyse

Ook wel predictive analysis genoemd, voorspellende analyses is een tak van geavanceerde analytics die voorspellingen doet over toekomstige gebeurtenissen, gedragingen en resultaten. Hierbij wordt gebruikgemaakt van statistische technieken, waaronder algoritmen voor machine learning en geavanceerde voorspellende modellen, om huidige en historische data te analyseren en de kans in te schatten dat er iets zal gebeuren: ook dingen die niet eens op de radar van een bedrijf staan.

afdelingen

teams

rollen

BI-specialist

Adviseert over vraagstukken rond businessintelligence.

De BI-adviseur is verantwoordelijk om de kennis voor wat betreft BI-vraagstukken in te brengen. De BI-adviseur kent de behoefte aan informatieproducten, zoals dashboards en rapportages. De onderdelen vanuit datagovernance hebben invloed op de mate van betrouwbaarheid van de informatieproducten. Een voorbeeld hiervan zijn de keuzes die worden gemaakt ten behoeve van datakwaliteit.

Hoofdtaken

In beeld brengen databehoefte in de organisatie en toezien op ontwikkeling van informatieproducten conform deze behoefte.

Formuleren beleid ten aanzien van informatieproducten zoals dashboards en rapportages.

Ondersteunen BI-ontwikkelaars bij het ontwikkelen van informatieproducten conform de wensen van de organisatie en het beleid van datamanagement.

BI-ontwikkelaar

De BI-adviseur is verantwoordelijk voor het ontwikkelen van informatieproducten, zoals dashboard en rapportages.

De BI-ontwikkelaar werkt samen met de BI-adviseur voor het in beeld hebben van de informatiebehoefte van de klant, en zorgt dat de te ontwikkelen producten aansluiten bij deze informatiebehoefte. Daarnaast werkt de BI-adviseur samen met de datasteward om gevoel te hebben bij de datakwaliteit van de te gebruiken data, en te toetsen of deze voldoende kwaliteit heeft om bruikbaar te zijn.

Hoofdtaken

Ontwikkeling van informatieproducten zoals dashboards en rapportages conform de informatiebehoefte van de afnemer.

Adviseren in dashboard ontwikkel mogelijkheden, gebruik van best passende tooling.

Draagt dashboard(s) over aan de beheerder en ondersteunt in onderhoud.

Heeft kennis van processen en beleidsdomeinen om aan te kunnen sluiten op de informatiebehoefte van de klant.

Data verantwoordelijke

Een rol die eindverantwoordelijk is voor data en hun kwaliteit. Een data-eigenaar is typisch een manager. Binnen de gemeente Almelo is de teammanager van de betreffende afdelingen de data-eigenaar van diverse data (voor een deel zullen dit basisregistraties zijn, maar afdelingen kunnen ook verantwoordelijk zijn voor bepaalde kernregistraties). Per registratie wordt vastgelegd welke afdeling dit betreft. De basisregistratie persoonsgegevens valt bijvoorbeeld onder de verantwoordelijkheid van de Teammanager Burgerzaken.

Data steward

Uitvoerend aanspreekbaar en verantwoordelijk voor de data binnen een of meer applicaties.

De datasteward is de centrale spil tussen zijn afdeling en de databronnen die hij onder zijn hoede heeft. De datasteward is operationeel verantwoordelijk voor de inhoud van de databronnen, en heeft een eigen portefeuille van databronnen waar hij verantwoordelijk voor is. Het betreft hier met name de datakwaliteit van de gegevens, en zaken rond privacy en vertrouwelijkheid.

Hoofdtaken

Start en beheert processen rondom verbeteren van gegevenskwaliteit. Bewaakt de gegevenskwaliteit op basis van de afgesproken datakwaliteitscriteria en rapporteert hierover aan de gegevenseigenaar en de regisseur datamanagement. De datasteward is de aanjager voor verbetering van datakwaliteit voor één of meer databronnen.

Heeft kennis van de mate van vertrouwelijkheid van de data waar hij verantwoordelijk voor is, en signaleert waar nodig aan de Gegevenseigenaar, de FG en de regisseur datamanagement.

Helpt mee om databewustzijn te creëren in de organisatie wat betreft datakwaliteit en vertrouwelijke omgang met data.

Opdrachtgever

De opdrachtgever is het voor de basisregistratie verantwoordelijke ministerie, dat opdrachtgever is voor de ‘verstrekker’ (de beheerder van de landelijke voorziening). Bijvoorbeeld: het ministerie van BZK is opdrachtgever voor de Basisregistratie Personen.

Toezichthouder

De toezichthouder is de partij die er verantwoordelijk voor is dat wordt toegezien of de basisregistratie in overeenstemming met eisen, afspraken en wetgeving opereert. Een basisregistratie heeft één of meer verantwoordelijken voor toezicht. Over het algemeen is de opdrachtgever verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving van de wettelijke bepalingen die gelden voor die basisregistratie.

Bronhouder

Een bronhouder is verantwoordelijk voor het inwinnen en bijhouden van de authentieke en sommige niet-authentieke gegevens (waar nodig in de wettelijke uitvoering van een taak) in een basisregistratie en voor het borgen van de kwaliteit van die gegevens (onder meer naar aanleiding van ontvangen terugmeldingen). Een basisregistratie heeft één of meer bronhouders. Binnen de gemeente Almelo zijn de teammanagers van de betreffende afdeling verantwoordelijk als bronhouder van diverse basisregistraties. Het streven is om voor elke basisregistratie 1 bronhouder/verantwoordelijke te benoemen. Mocht daar een uitzondering in gemaakt worden, wordt dit expliciet gedocumenteerd.

Data engineer

Realiseert en bewaakt datawarehousemodules

De datawarehousespecialist is verantwoordelijk voor technische realisatie binnen het datawarehouse en het adviseren hierover. Zij realiseert het datamodel binnen het datawarehouse op basis van het GGM, ontwikkelt datamarts gericht op publicatie van data en werkt hierin samen met de gegevensarchitect. Daarnaast ontwikkelt zij ETL-software voor het laden en transformeren van binnenkomende en uitgaande data. Ook bewaakt de datawarehousespecialist de processen binnen het datawarehouse en voert reparatieacties uit waar nodig.

Hoofdtaken

Realiseren en beheren datawarehousemodules op basis van ETL en het GGM

Adviseren over rapportages en andere toepassingen op basis van het datawarehouse

Bewaken en beheren van datawarehouseprocessen.

CISO Chief Information Security OFficer

Houdt overzicht over de gemeentebrede beveiliging

Met de invoering van de BIO en het verbindend verklaren van dit normenkader voor de hele overheid, is de aanstelling van een CISO verplicht. Het is een belangrijke voorwaarde om de implementatie en uitvoering van de informatiebeveiliging binnen de organisatie te initiëren en te beheersen. De CISO is een onafhankelijke positie heeft tegenover zowel het lijnmanagement als het bestuur van de gemeente, en monitort en organiseert alles wat nodig is voor een degelijk informatiebeveiligingsbeleid (conform de BIO).

Hoofdtaken

Definieert en organiseert het informatiebeveiligingsbeleid.

Zorgt voor afstemming tussen informatiebeveiliging met andere beveiligingsdomeinen, waaronder privacybescherming, fysieke beveiliging en continuïteitsmanagement.

Initieert en coördineert organisatiebrede informatiebeveiligingsactiviteiten en -projecten, en draagt zorg voor organisatiebrede richtlijnen, standaarden, methoden en technieken voor informatiebeveiliging

Monitort en borgt informatiebeveiligingsbewustzijn binnen de organisatie en binnen de architectuur

Monitort relevante risico’s voor de gemeente

Monitort en borgt assessments, test, reviews en audits t.b.v. informatiebeveiliging

Informeert bestuur en management over de status van informatiebeveiliging en incidenten en presenteert verbetervoorstellen.

Verstrekker

De verstrekker is verantwoordelijk voor het verstrekken van de gegevens aan afnemers. De verstrekker is ook verantwoordelijk voor het faciliteren van het gebruik (zoals het leveren van kennis en ondersteuning aan afnemers voor het aansluiten op de landelijke voorziening). Een basisregistratie heeft één verstrekker. Een voorbeeld binnen de gemeente Almelo zijn de Basisregistratie persoonsgegevens. Gemeente Almelo is de bronhouder, de afdeling BPR is de vestrekker en is verantwoordelijk voor het faciliteren van het gebruik. De verstrekkende rol wordt vervuld door de applicatiebeheerder (onder eindverantwoordelijkheid van de teammanager).

Afnemer

Een afnemer (ook wel ‘gebruiker’) is een overheidsorganisatie of private partij die gegevens afneemt van een basisregistratie voor gebruik in de eigen processen. Voor bestuursorganen met een publiekrechtelijke taak (zoals gemeenten, provincies, waterschappen en zelfstandige bestuursorganen) is het afnemen en gebruiken van relevante authentieke gegevens verplicht. Een organisatie kan zowel verstrekker, bronhouder als afnemer zijn. Een voorbeeld hiervan is de RDW die het kentekenregister bijhoudt (bronhouder), verstrekt aan andere afnemers en tegelijkertijd afnemer is van BRP-gegevens. Afnemers zijn in het geval van de gemeente Almelo zijn ook de afnemende applicaties. De applicatiebeheerder heeft in dit geval opnieuw de verantwoordelijkheid over de data en de kwaliteit en verwerking in de applicatie hiervan.

Beheerder

De beheerder zorgt ervoor dat het proces beschreven is. Zorgt voor actualisatie, in opdracht van de proceseigenaar.

De gegevensarchitectuur

Heeft overzicht over de gebruikte gegevens binnen de gemeente en beheert het GGM.

De gegevensarchitect heeft overzicht over de gegevens die binnen de gemeente gebruikt worden, en het achterliggende informatiemodel. Binnen de gemeente hanteert men het GGM (Gemeentelijk Gegevensmodel). De gegevensarchitect stelt samen met de datagovernance-board de kaders en richtlijnen op waar de organisatie zich aan conformeert. De gegevensarchitect heeft daarnaast ook een rol in het actief uitdragen en communiceren van deze kaders en richtlijnen. De gegevensarchitect adviseert bij de toepassing van het GGM, zoals voor het datawarehouse.

Hoofdtaken

Ontwikkelen en onderhouden GGM (doorontwikkeling en onderhoud horen beide tot de taken rondom het GGM)

Adviseren afdelingen en projecten over architectuurprincipes, gegevensmodellen, data- en informatiestandaarden en datadefinities, waaronder advies richting datawarehouse.

Monitoren en implementeren landelijke en internationale gegevensstandaarden.

Ontwikkelen en adviseren in het ontwerp voor de (her)inrichting van Open Data.

De gegevenseigenaar

De gegevenseigenaar is verantwoordelijk voor de gegevens van een registratie, en heeft de doorzettingsmacht om wijzigingen te laten aanbrengen.

In het geval van een basisregistratie wordt gesproken over een registratiehouder. Indien persoonsgegevens in de registratie voorkomen, is de eigenaar ‘verantwoordelijke’ zoals omschreven in artikel 1d van de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP). Sommige (kern)registraties zijn net zo belangrijk voor de organisatie als een basisregistratie dat zij op hetzelfde niveau eisen stellen aan de registratie, net als de eisen die zij stellen aan de gegevenseigenaar bij de registratie. Bij kernregistraties kan gedacht worden aan registraties als: het vergunningensysteem, de administraties voor de uitvoering van de Jeugdwet en de Wmo, de uitkeringenadministratie, de administratie voor de objecten uit het ruimtelijk domein, het financiële systeem en het HR-systeem.

Hoofdtaken

Eindverantwoordelijk voor de gegevens in de een databron, zoals een applicatie

Faciliteert gebruik en levering gegevens, zowel binnen als buiten de gemeente. Waarbij de voorwaarden door de datasteward in een GLO worden vastgelegd, en in het geval van externe leveranciers via contracten en inkoopvoorwaarden.

Verantwoordelijk voor ter beschikking stelling van informatie voor actieve openbaarmaking.

Verantwoordelijk voor regulier werk, onderhoud en wijzigingen van gegevens conform wet- en regelgeving, contractuele verplichtingen en gemeentelijk beleid.

Verantwoordelijk voor de borging van wijzigingen van de datastructuur van applicaties conform de GLO. Dit in uitvoering door de datasteward.

Verantwoordelijk voor de datakwaliteit binnen de bron, zowel de datakwaliteitscriteria als wel de verbetering van de datakwaliteit, en ook het inzicht van de gegevens in de bron en ook de kwaliteit daarvan. Dit in uitvoering door de datasteward.

Verantwoordelijk voor waarborging van privacy en bescherming van persoonsgegevens. wordt gewaarborgd. Waarbij gegevens worden beschermd tegen verlies, vernietiging, vervalsing, onbevoegde toegang en onbevoegde vrijgave. Verantwoordelijk voor het melden van datalekken en de afhandeling ervan.

Verantwoordelijk voor bewaartermijn van gegevens, en het gecontroleerd afvoeren van gegevens waar dat nodig is.

Gegevensmakelaar

Verantwoordelijk voor de uitwisseling van data met interne en externe partijen

De gegevensmakelaar heeft gemeentebreed overzicht over de gegevensleveringen, zowel inkomende leveringen als uitgaande leveringen. Een gegevensmakelaar adviseert over gegevensleveringen en stemt daarbij af met de datastewards die operationeel verantwoordelijk zijn voor de gegevensleveringen.

Hoofdtaken

Vaststellen beleid over gegevensleveringen en GLO’s

Bewaken afspraken tussen afnemende en leverende partijen en afstemming met datastewards hierover.

Planning-, implementatie- en controleprocessen van datalevering van / naar OO’s en/of externe partijen. t.b.v. integraal inzicht processen in ketens effectiever en efficiënter verlopen met data.

Proceseigenaar

Een proceseigenaar heeft een globaal zicht op het geheel van een proces. Hij legt de grote lijnen vast, bepaalt de doelstellingen en stuurt het proces. Het hoeft niet dezelfde te zijn als de inhoudelijk verantwoordelijke. Vaak is de proceseigenaar een teammanager, daarom is de proceseigenaar vaak wel geheel of gedeeltelijk ook inhoudelijk verantwoordelijk.

Privacy Officer

Draagt bij aan de privacy-compliance van de gemeente

De PO heeft een uitvoerende rol en is verantwoordelijk voor het ontwikkelen en bewaken van het privacybeleid van de gemeentelijke organisatie en het ondersteunen van de uitvoering. Dit doet zij in nauwe samenwerking met de FG en de CISO. De privacy-officer adviseert over welke organisatorische stappen kan nemen om te kunnen voldoen aan de AVG-regelgeving. De privacy-officer ontwikkelt ook middelen waarbij de medewerkers binnen de organisatie zelf ook kunnen toetsen of zij op projectniveau voldoen aan de privacywetgeving.

Hoofdtaken

Adviseren over het gebruik van persoonsgegevens, zoals in het geval van datalekken, of het uitvoeren van een DPIA. Een DPIA is verplicht voor verwerkingen met een hoog privacyrisico.5 De verwerkingsverantwoordelijke moet bij de uitvoering van een DPIA advies vragen van de FG.

Ontwikkelen en uitvoering geven aan privacybeleid.

Adviseren over privacybeleid

Ontwikkelen van middelen voor het toetsen van privacy-compliance.

FG Functionaris gegevensbescherming

Houdt toezicht op de verwerking van persoonsgegevens

De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) verplicht gemeenten om een FG aan te stellen. De taak van de FG is om de bestuurders en medewerkers te informeren en adviseren over hun verplichtingen op grond van de AVG, de Uitvoeringswet AVG en andere privacywetgeving, en toe te zien op naleving hiervan. Hierbij heeft de FG een autonome en onafhankelijke functie.

Hoofdtaken

Toezien op naleving van wet- en regelgeving en interne richtlijnen tav persoonsgegevens

Samenwerking met en contactpunt van de AP (Autoriteit Persoonsgegevens). Ten aanzien van de verwerking van persoonsgegevens is de FG voor de AP het eerste aanspreekpunt bij de gemeente voor de toezichthouder.

Optreden als contactpunt voor betrokkenen.

organisaties

Twentse Kracht

Twentse Kracht is interne arbeidsmarkt voor alle ambtenaren van inmiddels 22 aangesloten overheidsinstanties. Alle veertien Twentse gemeenten, Waterschap Vechtstromen, Gemeentelijk Belastingkantoor Twente, Veiligheidsregio Twente, SWB Midden Twente, Omgevingsdienst Twente, Stadsbank Oost Nederland, Provincie Overijssel en SamenTwente werken samen op het gebied van professionele en persoonlijke ontwikkeling van de Twentse ambtenaren en om hen meer in beweging te krijgen op het gebied van arbeidsmobiliteit.

 

referenties

• Autoriteit Persoonsgegevens
• Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORA)
• Stelselpedia gemeente Amsterdam
• Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)
• SAP software oplossingen
• Gemeente Delft