Giriş: "Hello, World!" Programı Nedir?

Çoğu programlama diline başlarken ilk örnek, "Hello, World!" programıdır. Bu basit ve kısa program, ekrana "Hello, World!" yazdırarak sonlanır. Bu program, o dilin temel kavramlarını tanıtmak açısından büyük önem taşır.

1. D Dilinde "Hello, World!" Programı

Aşağıda D dilinde yazılmış bir "Hello, World!" programı örneği bulunmaktadır:

import std.stdio;

void main() {
    writeln("Hello, World!");
}

Yukarıdaki kaynak kodu, bir D derleyicisi tarafından derlenerek çalıştırılabilir bir program haline getirilmelidir.

2. D Derleyici Kurulumu

Bu bölümde, D dilini kullanmak için gerekli olan derleyicilerin nasıl kurulacağına dair bilgiler verilecektir.

D programlama dili için üç farklı D derleyicisi:

• dmd: Digital Mars derleyicisi
• gdc: GCC’nin D derleyicisi
• ldc: LLVM derleyici altyapısını hedefleyen D derleyicisi

DMD, dilin tasarım ve geliştirilmesinde yıllar boyunca kullanılan derleyicidir. Burada tüm örnekler 'dmd' ile test edilmiştir. Bu nedenle, başlamak için dmd’yi tercih etmeniz en kolay yol olacaktır. Diğer derleyicilere yalnızca belirli bir ihtiyacınız varsa yönelmelisiniz.

2.1 DMD Kurulumu

En güncel dmd sürümünü kurmak için Digital Mars’ın indirme sayfasına gidin ve bilgisayar ortamınıza uygun derleyici sürümünü seçin. İşletim sisteminiz ve paket yönetim sisteminiz ile uyumlu dmd sürümünü seçmelisiniz; ayrıca 32-bit veya 64-bit CPU ve işletim sistemine sahip olup olmadığınızı belirtmelisiniz.

Not: D1 derleyicisini kurmaktan kaçının.

Kurulum adımları farklı ortamlarda değişiklik gösterebilir, ancak genellikle basit ekran talimatlarını takip etmek ve birkaç butona tıklamak kadar kolaydır.

3. Kaynak Dosyası Nedir?

Programcıların D derleyicisi için yazdığı dosyaya kaynak dosyası denir. D genellikle derlenen bir dil olduğu için kaynak dosyası kendiliğinden çalıştırılabilir bir program değildir. Derleyici tarafından çalıştırılabilir bir programa dönüştürülmesi gerekmektedir.

Her dosya gibi, kaynak dosyasının da bir adı olmalıdır. Dosya adı dosya sisteminde yasal olan herhangi bir şey olabilir; ancak, .d uzantısı kullanmak yaygın bir uygulamadır. Bu, geliştirme ortamları, programlama araçları ve programcılar tarafından beklenmektedir. Örneğin, test.d, oyun.d, fatura.d gibi isimler uygun D kaynak dosyası adlarıdır.

Programlama Dili ile "Hello, World!" Programını Derleme

1. Giriş: "Hello, World!" Programı Nedir?

"Hello, World!" programı, birçok programlama dilinde yazılışına başlanan ilk örnektir. Bu basit program, ekrana "Hello, World!" yazdırarak dilin temel özelliklerini tanıtır. D programlama dili ile bu programı yazmak oldukça kolaydır.

2. Kaynak Dosyasını Oluşturma

İlk adım olarak, bir metin editörü veya IDE kullanarak kaynak dosyanızı oluşturmalısınız.

Aşağıdaki adımları izleyin:

1. Bir metin editörü açın.

2. Aşağıdaki kodu kopyalayın veya yazın:

import std.stdio;

void main() {
    writeln("Hello, World!");
}

3. Dosyayı hello.d adıyla kaydedin.

3. Programı Derleme

D derleyicisi ile programınızı derlemek için aşağıdaki adımları izleyin:

3.1 Terminali Açma

1. Terminal penceresini açın.
2. hello.d dosyasını kaydettiğiniz dizine gidin.

3.2 Derleme Komutunu Girme

Aşağıdaki komutu terminale yazın:

dmd hello.d

Eğer hata almadıysanız, her şey yolunda demektir. Derleyici, hello (Windows'ta hello.exe) adında bir çalıştırılabilir dosya oluşturmuş olmalıdır.

Resim :

3.3 Hataları Düzeltme

Eğer derleyici hata mesajları verdiyse, muhtemelen kodu kopyalarken bir hata yaptınız. Hataları bulup düzeltin ve derlemeyi tekrar deneyin. Programlama sırasında hatalar yapmanız oldukça normaldir; düzeltme ve derleme süreci zamanla alışkanlık haline gelecektir.

3.4 Programı Çalıştırma

Program başarıyla oluşturulduktan sonra, aşağıdaki komutu yazarak çalıştırabilirsiniz:

hello.exe

Ekranda "Hello, World!" mesajını görmelisiniz. Tebrikler! İlk D programınız başarıyla çalıştı.

Resim :

4. Derleyici Seçenekleri

D derleyicisi, programın nasıl derleneceğini etkileyen birçok komut satırı seçeneğine sahiptir. Derleyici seçeneklerini görmek için sadece derleyicinin adını girin:

dmd

Bu komut, derleyici hakkında bilgi verecek ve kullanılabilir seçenekleri listeleyecektir.

Resim :

4.1 Önerilen Seçenekler

Aşağıda önerilen bazı seçenekler bulunmaktadır:

• -de: Kullanımdan kaldırılmış özellikleri hata olarak gösterir.
• -unittest: Birim testlerini derler.
• -w: Uyarıları hata olarak gösterir.

Aşağıdaki komut, bu seçenekleri kullanarak programınızı derlemenizi sağlar:

dmd hello.d -de -w -unittest

4.2 Tek Komutla Derleme ve Çalıştırma

-run seçeneği ile hem derleme yapabilir hem de programı tek bir komutla çalıştırabilirsiniz. Bu seçeneği kullanmak için en son yazmanız gereken komut:

dmd -de -w -unittest -run hello.d

Bu komut, programı otomatik olarak çalıştıracak ve "Hello, World!" mesajını gösterecektir.

Resim :

D Programlama Dili ile "Hello, World!" Programına Derinlemesine Bakış

1. Giriş: IDE Kullanımı

D programlama dilinde geliştirme yaparken, yalnızca derleyici kullanmakla kalmayıp bir Entegre Geliştirme Ortamı (IDE) de kurmayı düşünebilirsiniz. IDE'ler, program yazma, derleme ve hata ayıklama adımlarını basitleştirerek geliştirme sürecini kolaylaştırmak için tasarlanmıştır. Eğer bir IDE kurarsanız, programınızı derlemek ve çalıştırmak sadece bir tuşa basmak veya bir düğmeye tıklamak kadar kolay olacaktır. Ancak, terminal penceresinde manuel olarak program derleme işlemini öğrenmenizi öneririm. Daha fazla bilgi için 'daki IDE'ler sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

2. "Hello, World!" Programının İçeriği

2.1 D Dilinin Temel Özellikleri

"Hello, World!" programı, D dilinin birçok temel konseptini içerir:

• Temel Özellikler: Her dilin kendine özgü sözdizimi, temel türler, anahtar kelimeler ve kuralları vardır. Parantezler, noktalı virgüller ve main, void gibi kelimeler D dilinin kurallarına göre yerleştirilmiştir. Bu, İngilizce dilindeki cümle yapısına benzer.

• Kütüphane ve Fonksiyon: Temel özellikler yalnızca dilin yapısını tanımlar. Fonksiyonlar ve kullanıcı türleri tanımlamak için kullanılırlar ve bunlar da kütüphaneleri oluşturur. Kütüphaneler, program parçalarının yeniden kullanılabilir koleksiyonlarıdır. Örneğin, writeln D'nin standart kütüphanesindeki bir fonksiyondur ve metin yazdırmak için kullanılır.

• Modül: Kütüphane içeriği, belirli görev türlerine göre gruplanır. Bu gruba modül denir. Bu programda kullanılan tek modül std.stdio'dur ve veri girişi/çıkışını yönetir.

2.2 Karakter ve String

• String: "Hello, World!" gibi ifadeler string olarak adlandırılır; stringlerin elemanlarına ise karakter denir. Bu programda bulunan tek string, 'H', 'e', 'w', '!', gibi karakterleri içerir.

2.3 İşlem Sırası

Programlar, belirli bir sırada işlemleri gerçekleştirerek görevlerini tamamlarlar. Bu görevler, main adlı fonksiyonda yazılan işlemlerle başlar. Bu programda tek işlem "Hello, World!" yazdırmaktır.

2.4 Büyük/Küçük Harf Hassasiyeti

Stringler içinde istediğiniz karakteri yazabilirsiniz; ancak diğer karakterleri programda göründüğü gibi tam olarak yazmalısınız. D programlarında büyük/küçük harf kullanımı önemlidir. Örneğin, writeln ve Writeln iki farklı isimdir.

2.5 Anahtar Kelimeler

Anahtar kelimeler, dilin temel özelliklerinin bir parçası olan özel kelimelerdir. Bu kelimeler dilin kendisi için ayrılmıştır ve başka bir amaçla kullanılamazlar.

Bu programda iki anahtar kelime bulunmaktadır:

• import: Bir modülü programa tanıtmak için kullanılır.
• void: Burada "hiçbir şey döndürmüyor" anlamına gelir.

2.6 D Anahtar Kelimeleri Listesi

D dilinde birçok anahtar kelime bulunmaktadır. Bunlardan bazıları:

- abstract
- alias
- asm
- assert
- bool
- break
- case
- catch
- class
- const
- continue
- delegate
- delete
- do
- double
- else
- enum
- export
- extern
- false
- final
- float
- for
- if
- import
- int
- module
- private
- public
- return
- void

Bu anahtar kelimeleri ilerleyen bölümlerde ele alacağız.